Bieszczady to nie tylko dzikie krajobrazy górskie, ale również obszar posiadający bogatą historię. Będąc w Bieszczadach, w ramach odpoczynku od górskich wędrówek warto wybrać się na zwiedzanie tutejszych cerkwi, będących istotną częścią dziejów historycznych regionu.
Obecnie, w czasach znacznego spadku odsetka Prawosławnych oraz Grekokatolików na tych terenach, cerkwie są jeszcze utrzymywane, lecz nie zawsze znajdują się fundusze na ich jakże potrzebne renowacje. Zabytkowe cerkwie bojkowskie, znajdujące się w granicach Polski, bezpośrednio po wojnie, uległy niemal całkowitemu zniszczeniu. Te z nich, które możemy obecnie podziwiać są niejako prezentem od ZSRR, przekazanym w 1951 roku, na skutek Akcji Wisła, polegającej na modyfikacji granic. W krótkim czasie przesiedlonych zostało ponad trzydzieści tysięcy Bojków, oraz zniszczono ich dobytek, podpalając wsie. Ponadto część cerkwi została rozebrana z racji przebudowy okolic Jeziora Solińskiego. Nie przetrwała najstarsza cerkiew bojkowska znajdująca się w Chrewcie, rozebrano także cerkiew w Wołkowyji. Tak przed 1970 rokiem przestała istnieć większość cerkwi bojkowskich Bieszczadach. Pocieszający jest jednak fakt, iż część prawosławnego dorobku kulturowego przetrwała, gdyż wiele cerkwi w Bieszczadach zostało zaadoptowanych na kościoły rzymsko-katolickie, a pozostała garstka Prawosławnych nadal sprawuje opiekę nad częścią budynków.
Przed rozpoczęciem zwiedzania świątyni warto przybliżyć sobie budowę cerkwi bieszczadzkich. Nie wszystkie z nich są identyczne, lecz pod względem architektonicznym typy cerkwi bieszczadzkich można podzielić na: łemkowskie, bojkowskie, ukraińskie narodowe. Mimo, iż każdy region posiada odrębny, swoiście wypracowany typ budowy obiektów sakralnych, większość cerkwi niezależnie od regionu zbudowana jest z trzech podstawowych elementów. Po pierwsze istotny jest przedsionek, zwany babińcem, rzucający się w oczy zaraz przy wejściu do cerkwi. Dawniej tradycyjnie w tej części kościoła gromadziły się kobiety podczas mszy. Następną, największą częścią świątyni jest nawa, przeznaczona dla mężczyzn. Trzecia część, najważniejsza to prezbiterium, będące miejscem przeznaczonym dla kapłana, sprawującego ofiarę eucharystyczną. Charakterystycznym elementem prawosławnych cerkwi jest także Ikonostas, oddzielający nawę od prezbiterium, gdzie umieszczano ikony, czyli wizerunki świętych. Pełny Ikonostas zawierał przeważnie pięć rzędów ikon, rozmieszczonych w ustalonym układzie, zamkniętych trzema drzwiami, zwanymi Carskimi Wrotami, do których dostęp miał wyłącznie kapłan. Dodatkowo greckokatolickie cerkwie wyposażone były w zakrystię, ulokowaną tuż za prezbiterium. Nieopodal świątyń zaś znajdowała się zwykle dzwonnica wolnostojącą.
Jedną z najpiękniejszych cerkwi bieszczadzkich możemy ujrzeć w Równi, znajdującej się na południe od Ustrzyk Dolnych. Cerkiew p.w. Opieki Bogurodzicy zbudowana została w pierwszej połowie XVIII wieku i jest jedną z najstarszych w okolicy. Jej zabytkowy gmach objęty jest opieką konserwatorską. Gruntowny remont przeszła w 1975 roku i od tego czasu pełni funkcje świątyni kościoła rzymsko-katolickiego.
Ciekawym obiektem jest również cerkiew znajdująca się w Hoszowczyku. Stoi ona na niewielkim wzgórzu, skąd oświeca blaskiem srebrnej blachy, którą jest pokryta jej centralna kopuła i dachy boczne.
Cerkiew o nieco prostszej formie architektonicznej można ujrzeć w Bandrowie Narodowym, blisko wschodniej granicy. Pierwotnie świątynia stała w Jasieniu, przeniesiona do Bandrowa w latach 70. XX wieku.
Okazałym obiektem wartym zobaczenia jest także cerkiew w Rabem. Powstała w 1852 roku, po wysiedleniach do lat 70 pełniła funkcje magazynu, następne została adaptowana na kościół katolicki. Nad nawą świątyni uwagę przykuwa niewielka blaszana kopułka. We wnętrzu zachowały się fragmenty dawnego ikonostasu i wrót carskich. O otoczeniu zaś znajdują się fragmenty kamiennych nagrobków.
-cerkiew_św_Mikołaja.jpg)
Na podkarpackiej część Szlaku Architektury Drewnianej pierwszoplanowymi i najczęściej spotykanymi obiektami są właśnie drewniane cerkwie, z których największa część rozsiana jest na terenie Bieszczad. Ślady wielu nieistniejących już obecnie świątyń można odnaleźć do dnia dzisiejszego. Są to cerkwiska ulokowane zazwyczaj w grupach starych drzew otaczających opustoszały teren dawnej cerkwi, w których obrębie odnaleźć można pozostałości fundamentów świątyń lub przycerkiewnego cmentarza. Do dzisiaj na terenie Bieszczad zachowało się w miarę dobrym stanie około 50 obiektów, z których część trwa niezmiennie w kulcie greckokatolickim lub prawosławnym, reszta pełni funkcje kościołów rzymskokatolickich.